Wat is de rol van een ondernemingsraad?
Een ondernemingsraad (OR) is een medezeggenschapsorgaan binnen een organisatie dat de belangen van werknemers behartigt en meedenkt over beleidsbeslissingen. De OR heeft als doel om de communicatie tussen werkgever en werknemers te verbeteren en invloed uit te oefenen op het beleid van de organisatie. Dit betekent echter niet dat de OR overal zeggenschap over heeft. Er zijn duidelijke grenzen aan de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de ondernemingsraad.
Waar heeft de ondernemingsraad géén invloed op?
Hoewel een ondernemingsraad diverse rechten en plichten heeft, zijn er ook onderwerpen waarover de OR geen beslissingsmacht heeft:
- Dagelijkse bedrijfsvoering: De OR kan niet ingrijpen in operationele beslissingen of de dagelijkse gang van zaken binnen een bedrijf bepalen.
- Commerciële strategie: Beslissingen over productontwikkeling, prijsbeleid of investeringen vallen buiten de directe invloedssfeer van de OR.
- Aanstelling en ontslag van individuen: De OR heeft geen stem in het aannemen of ontslaan van individuele werknemers, behalve als dit deel uitmaakt van een reorganisatie die onder het adviesrecht valt.
- Directe aanpassing van salarissen: Hoewel de OR kan adviseren over algemene arbeidsvoorwaarden, kan hij niet zelfstandig salarisverhogingen of bonussen afdwingen.
- Bedrijfseigendommen en eigendomsverhoudingen: De OR heeft geen directe invloed op fusies, overnames of verkoop van het bedrijf, al heeft hij wel een adviesrecht bij ingrijpende wijzigingen.
Wat mag een ondernemingsraad wel, maar met beperkingen?
Er zijn situaties waarin de OR wel inspraak heeft, maar waarin zijn invloed beperkt is:
- Arbeidsvoorwaarden: De OR heeft instemmingsrecht bij wijzigingen in secundaire arbeidsvoorwaarden, maar kan geen primaire arbeidsvoorwaarden afdwingen zoals cao-lonen.
- Financiële informatie: De OR heeft recht op financiële informatie, maar mag geen financiële beslissingen nemen.
- Reorganisatieplannen: De OR heeft adviesrecht bij grote wijzigingen in de organisatie, maar het bedrijf is niet verplicht om dat advies op te volgen.
Waarom zijn deze beperkingen belangrijk?
De ondernemingsraad heeft een adviserende en controlerende rol, maar is geen verlengstuk van de directie. Dit betekent dat er een balans moet zijn tussen invloed en verantwoordelijkheid. Werkgevers moeten de OR serieus nemen, maar ook hun eigen beleidsvrijheid behouden.
Voor werknemers is het belangrijk om te begrijpen waar de OR wel en niet over gaat, zodat verwachtingen helder zijn en de OR effectief kan functioneren zonder onrealistische eisen.
Duidelijke grenzen aan de bevoegdheid van de OR
De ondernemingsraad speelt een essentiële rol in het vertegenwoordigen van werknemers, maar heeft niet de bevoegdheid om direct bedrijfsbeleid of operationele beslissingen te dicteren. Door te focussen op medezeggenschap binnen de vastgestelde kaders, kan de OR effectief bijdragen aan een goed functionerende organisatie zonder in de bedrijfsvoering in te grijpen.
