De raad van commissarissen (RvC) speelt een centrale rol binnen grote bedrijven en instellingen. Dit orgaan houdt toezicht op het bestuur en heeft een belangrijke controlerende en adviserende functie. Maar wat doet een raad van commissarissen precies? Wanneer is een RvC verplicht en hoe ziet de samenstelling eruit? In deze blog leggen we het uit op een toegankelijke manier en geven we een concreet voorbeeld van een bekende organisatie: de raad van commissarissen van voetbalclub Ajax.
Wat is een raad van commissarissen?
De raad van commissarissen is een onafhankelijk toezichthoudend orgaan binnen een organisatie. De RvC houdt toezicht op het beleid van de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken binnen het bedrijf of de instelling. Daarnaast fungeert de raad van commissarissen als klankbord voor het bestuur en kan zij strategisch advies geven.
De leden van de RvC worden gekozen op basis van ervaring, deskundigheid en onafhankelijkheid. Zij opereren op afstand van de dagelijkse gang van zaken en beoordelen met een frisse blik of het bestuur verantwoord en in het belang van de organisatie handelt.
Wanneer is een raad van commissarissen verplicht?
Een RvC is wettelijk verplicht in de volgende gevallen:
- Voor zogenaamde structuurvennootschappen: dit zijn grote bedrijven met meer dan 100 werknemers in Nederland en een geplaatst kapitaal van meer dan 16 miljoen euro.
- Voor beursgenoteerde bedrijven.
- Voor bepaalde instellingen in de zorg, het onderwijs en woningcorporaties, op basis van sectorspecifieke wetgeving.
Ook kleinere ondernemingen kunnen vrijwillig kiezen voor een RvC, bijvoorbeeld om professionalisering of transparantie te bevorderen. In veel sectoren is het inmiddels gebruikelijk om een RvC of vergelijkbaar toezichthoudend orgaan te installeren, ook als het niet verplicht is.
Wat doet de raad van commissarissen concreet?
De belangrijkste taken van een RvC zijn:
- Toezicht houden op het beleid van het bestuur, de financiële situatie en de algemene gang van zaken.
- Advies geven aan de raad van bestuur over strategische keuzes, fusies, investeringen en andere belangrijke onderwerpen.
- Benoeming, beoordeling en ontslag van bestuurders: de RvC is formeel de werkgever van de bestuurders.
De RvC heeft geen uitvoerende taken. Ze grijpt dus niet in bij de dagelijkse bedrijfsvoering, maar houdt wel toezicht op het totaalbeeld en de koers van de organisatie. De commissarissen dragen daarmee bij aan transparantie, verantwoord ondernemen en continuïteit.
Samenstelling en werkwijze
Een raad van commissarissen bestaat doorgaans uit drie tot zeven leden. De samenstelling is divers, met leden die bijvoorbeeld gespecialiseerd zijn in financiën, recht, strategie of duurzaamheid. Commissarissen worden benoemd voor een bepaalde periode (vaak vier jaar) met mogelijkheid tot herbenoeming.
De RvC vergadert meerdere keren per jaar met de raad van bestuur en kan ook bijeenkomen in vertrouwelijke sessies. In veel organisaties is er ook een auditcommissie of remuneratiecommissie, waarin enkele commissarissen zich richten op specifieke aandachtsgebieden.
Duidelijke verslaglegging, evaluaties en periodieke herijking van de samenstelling zijn essentieel om als raad effectief en onafhankelijk te blijven functioneren.
Voorbeeld: de raad van commissarissen van Ajax
Een bekend voorbeeld van een actieve raad van commissarissen is die van AFC Ajax NV. Deze voetbalclub is een beursgenoteerde onderneming, wat betekent dat een RvC verplicht is. De commissarissen houden toezicht op het beleid van de directie van Ajax en spelen een rol bij grote besluiten zoals investeringen, benoemingen en contracten.
De raad van commissarissen van Ajax bestaat uit vijf leden met verschillende achtergronden:
- Michael van Praag (voorzitter): oud-voorzitter van Ajax en de KNVB, met veel bestuurlijke ervaring.
- Leo van Wijk: voormalig topman bij KLM, met een achtergrond in strategie en bedrijfsvoering.
- Cees van Oevelen: jurist en specialist op het gebied van arbeidsrecht.
- Annette Mosman: deskundige op het gebied van financiën en governance.
- Georgette Schlick: ervaren in media en communicatie, met een focus op innovatie en diversiteit.
Deze samenstelling laat zien hoe een raad van commissarissen een mix van expertise, onafhankelijkheid en affiniteit met de organisatie combineert. Bij Ajax is de rol van de RvC van groot belang, gezien de publieke belangstelling en financiële belangen die meespelen in het voetbal.
RvC versus raad van toezicht
De raad van commissarissen en de raad van toezicht vervullen in de praktijk een vergelijkbare rol. Het verschil zit vooral in de context:
- De term raad van commissarissen wordt meestal gebruikt in commerciële bedrijven.
- De term raad van toezicht is gebruikelijk binnen non-profitorganisaties.
Beide organen houden toezicht, adviseren het bestuur en waken over het maatschappelijk en financieel verantwoord handelen van de organisatie.
Wat doet een raad van commissarissen?
De raad van commissarissen houdt toezicht, adviseert en benoemt bestuurders. Deze rol is essentieel voor goed bestuur en transparantie binnen grote organisaties. Of het nu gaat om een beursgenoteerd bedrijf of een zorginstelling: een sterke RvC bewaakt het evenwicht, toetst het beleid en helpt de organisatie op koers te blijven. Voorbeelden zoals Ajax laten zien hoe divers en invloedrijk zo’n raad kan zijn, en hoe belangrijk het is dat deze onafhankelijk, deskundig en betrokken is.
Op businessgids.nl schrijf ik over zakelijk nieuws, deel ik achtergronden en geef ik praktische informatie vanuit mijn ervaring en interesse in de zakelijke wereld. Van inflatie tot vakbond & van receptie tot directie.
